Hangi Şirketi Kurmalıyım; Şirket Türü Seçiminde Stratejik Yaklaşım
Şahıs, Limited ve Anonim Şirketlerin sorumluluk, sermaye ve vergilendirme farkları inceliyor, sağlam yapıyı kurmanız için yol haritası sunuyoruz.
Değerli Girişimci Adayları
İş fikrinizin ticari faaliyete dönüşmesi, doğru hukuki ve mali yapının inşasıyla başlar. Şirket türü seçimi, sadece kuruluş maliyetlerini değil, aynı zamanda operasyonel esnekliği, risk yönetimini ve gelecekteki büyüme potansiyelinizi doğrudan etkileyen stratejik bir karardır.
Bu blog yazımızda, Türkiye'de en yaygın tercih edilen üç şirket türü olan Şahıs İşletmesi, Limited Şirket (Ltd. Şti.) ve Anonim Şirket (A.Ş.) arasındaki temel farkları, kurumsal bir perspektifle detaylandıracağız.
1. Şahıs İşletmesi: Esneklik ve Hız Odaklı Yapılanma
Şahıs işletmeleri, kurulum ve yönetim süreçlerinin sadeliği nedeniyle genellikle mikro ölçekli işletmeler ve serbest meslek sahipleri tarafından tercih edilir.
| Kriter | Şahıs İşletmesi | Açıklama |
|---|---|---|
| Hukuki Sorumluluk | Sınırsız ve Şahsi | İşletme sahibi, tüm borç ve yükümlülüklerden şahsi mal varlığı ile sınırsız sorumludur. Bu, en önemli risk unsurudur. |
| Asgari Sermaye | Gereksinim Yoktur | Kuruluş aşamasında herhangi bir asgari sermaye şartı aranmaz. |
| Vergilendirme | Gelir Vergisi | Elde edilen ticari kar, şahsın Gelir Vergisi tarifesine göre vergilendirilir (Artan oranlı tarife, %15-%40). Bu, yüksek karda vergi yükünün artmasına neden olur. |
| Kuruluş Prosedürü | Hızlı ve Basit | En az resmi prosedür ve düşük maliyetle kurulur ve kapatılır. |
Düşük riskli, hızlı başlangıç gerektiren ve yüksek ciro hedeflerinin kısa vadede olmadığı projeler için uygun bir başlangıç noktasıdır.
2. Limited Şirket (Ltd. Şti.): KOBİ'lerin Kurumsal Çözümü
Limited şirketler, sermaye ve risk yönetimini dengeleyen yapısıyla, orta ölçekli işletmelerin ve ortaklı yapıların en çok tercih ettiği türdür.
| Kriter | Limited Şirket | Açıklama |
|---|---|---|
| Hukuki Sorumluluk | Sınırlı Sorumluluk | Ortaklar, şirkete taahhüt ettikleri sermaye payı ile sınırlı olarak sorumludur. Kişisel mal varlığı (kamu borçları haricinde) kural olarak korunur. |
| Asgari Sermaye | ₺50.000 (Yasal Şart) | Kanunen belirlenmiş minimum sermaye tutarı ₺50.000'dir. Bu sermayenin kuruluştan sonraki 24 ay içinde ödenmesi zorunludur. |
| Vergilendirme | Kurumlar Vergisi | Şirket karı, sabit bir oranda Kurumlar Vergisine tabidir (%25). Bu, yüksek karlılıkta vergi oranının sabit kalmasını sağlar. |
| Hisse Devri | Kısıtlı | Hisse devirleri noter huzurunda yapılır ve genellikle diğer ortakların onayını gerektirir. |
Orta vadeli büyüme hedefi olan, operasyonel riski yönetmek isteyen ve kurumsal bir kimlikle ticaret yapmak isteyen girişimler için idealdir.
3. Anonim Şirket (A.Ş.): Büyük Ölçekli Büyüme ve Yatırım Kapısı
Anonim şirketler, sermaye yoğun işler, büyük yatırım hedefleri ve çok ortaklı yapılar için en uygun ve en prestijli ticari yapılanmadır.
| Kriter | Anonim Şirket | Açıklama |
|---|---|---|
| Hukuki Sorumluluk | Sınırlı Sorumluluk | Pay sahipleri, sadece taahhüt ettikleri sermaye payı (hisse) kadar sorumludur. |
| Asgari Sermaye | ₺250.000 (Yasal Şart) | Kayıtlı sermaye sistemini benimsemeyen A.Ş.'ler için minimum sermaye tutarı ₺250.000'dir. Bu, yapıya finansal güç katar. |
| Vergilendirme | Kurumlar Vergisi | Limited şirketler ile aynı sabit oranda Kurumlar Vergisine tabidir (%25). |
| Hisse Devri | Serbest ve Kolay | Payların devri, hisse senedi düzenlenebilmesi sayesinde çok daha kolaydır ve büyük yatırımların çekilmesi için esneklik sağlar. Halka arz imkanı sunan tek yapıdır. |
Yüksek riskli ve yüksek büyüme potansiyeli olan, gelecekte yatırımcı (Angel Investor, VC) almayı veya halka açılmayı planlayan, uluslararası vizyonu olan girişimler için zorunlu bir yapıdır.
Özet Karşılaştırma Tablosu
| Özellik | Şahıs İşletmesi | Limited Şirket (Ltd. Şti.) | Anonim Şirket (A.Ş.) |
|---|---|---|---|
| Asgari Sermaye | Yok | 50.000 TL | 250.000 TL |
| Risk / Sorumluluk | Sınırsız (Şahsi) | Sınırlı (Sermaye Payı Kadar) | Sınırlı (Hisse Payı Kadar) |
| Vergi Yapısı | Artan Oranlı (Gelir Vergisi) | Sabit Oran (Kurumlar Vergisi) | Sabit Oran (Kurumlar Vergisi) |
| Yatırım Çekme Potansiyeli | Düşük | Orta | Yüksek |
| Hisse/Pay Devri | Yok | Kısıtlı (Noter Zorunlu) | Serbest (Hisse Senedi İle) |
Karar Verirken...
Şirket türü tercihiniz, işinizin mevcut finansal durumu, hedeflenen büyüme hızı ve üstlenmeye istekli olduğunuz risk seviyesi ile uyumlu olmalıdır. Başlangıçta minimum maliyetle başlamak cazip gelse de, sınırlı sorumluluk prensibinin uzun vadeli ticari güvenlik açısından sağladığı avantajlar göz ardı edilmemelidir.
Doğru kararı vermek ve kuruluş sürecini en verimli şekilde yönetmek için, mali ve hukuki gereklilikler konusunda profesyonel destek almak esastır. İşletmenizin hedeflerine en uygun yapıyı oluşturmak üzere ofisimizle iletişime geçmenizi öneririz.